++ Rruga drejt BE-së nuk mund të shtrihet mbi shkatërrimin e Zonave të Mbrojtura
++ Rruga drejt BE-së e bllokuar derisa Shqipëria të ndalë sulmet ndaj natyrës
Tiranë, 18 Shtator 2025 – Me hapjen e Klasterit 4 “Agjenda e Gjelbër dhe Ndërlidhja e Qëndrueshme” në negociatat BE–Shqipëri, është e qartë se e ardhmja evropiane e Shqipërisë nuk mund të ndërtohet mbi shkatërrimin e trashëgimisë së saj natyrore. Ndërsa ky hap sot përshëndetet si progres drejt anëtarësimit në BE, ai gjithashtu nxjerr në pah realitetin alarmant se Shqipëria ende cënon vetë themelet e mbrojtjes së natyrës.
Vetë BE-ja ka shprehur shqetësim të madh se ndryshimet e vitit 2024 në Ligjin për Zonat e Mbrojtura dhe zgjatja e Kornizës së Investimeve Strategjike të vitit 2015 u hapin rrugën projekteve të mëdha industriale dhe turistike brenda zonave të mbrojtura, duke krijuar rrezikun e dëmeve të pariparueshme mbi biodiversitetin dhe ekosistemet. Këto rrugë të shkurtra ligjore janë të papajtueshme me kuadrin ligjor e rregullator të BE-së dhe cënojnë vlerat unike ekologjike të Shqipërisë, nga Parku Kombëtar i Lumit të Egër Vjosa deri te habitatet malore që me të drejtë duhet të bëhen pjesë e rrjetit Natura 2000.
“BE-ja gjithashtu thekson se duhet të sigurohet zbatueshmëria e plotë e Konventës së Aarhus-it, duke garantuar akses në informacion, pjesëmarrje të kuptimtë të OJQ-ve dhe qytetarëve para marrjes së vendimeve, si dhe akses efektiv në drejtësi.”
(Këshilli i Bashkimit Evropian, AD-15-2025-INIT, Kapitulli 27, fq. 12)
“Procesi i negociatave nuk ka të bëjë vetëm me plotësimin e disa kritereve në Bruksel,” – tha Olsi Nika, Drejtor Ekzekutiv i EcoAlbania. – “Ka të bëjë me sigurimin që lumenjtë, pyjet dhe biodiversiteti i Shqipërisë të mbrohen për brezat që vijnë. Lumi i fundit i egër i Evropës, Vjosa, dhe rrjeti i pasur i zonave të mbrojtura në të gjithë vendin nuk duhet të sakrifikohen për interesa afatshkurtra ekonomike.”
Duke përforcuar qëndrimin e BE-së, EcoAlbania dhe partnerët e saj theksojnë se Shqipëria duhet menjëherë të shfuqizojë ose rishikojë ligjet dëmtuese dhe të përfundojë regjimet e veçanta të investimeve që privilegjojnë interesat private mbi të mirën publike.
“Shqipëria ende ka disa peizazhe natyrore mahnitëse, por vitet e fundit shkatërrimi i mjedisit është rritur ndjeshëm, duke mos kursyer as zonat e mbrojtura. Me kritikën e qartë, BE-ja tani ka dhënë mbështetje të fortë si për natyrën vetë, ashtu edhe për të gjithë ata që punojnë për të mbrojtur këto thesare natyrore,” – tha Ulrich Eichelmann, CEO i Riverwatch.
BE-ja ka paraqitur gjithashtu një listë të qartë kërkesash për Shqipërinë:
- Rishikimin e Ligjit për Zonat e Mbrojtura dhe përfundimin e Kornizës së zgjeruar të Investimeve Strategjike të vitit 2015 aty ku dëmton mbrojtjen e natyrës.
- Dorëzimin e një liste të besueshme të zonave Natura 2000 dhe mbrojtjen e tyre me masa konservimi, financim dhe plane menaxhimi.
- Përshtatjen e plotë me direktivat për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (EIA) dhe Vlerësimin Strategjik Mjedisor (SEA) (SEA deri në 2026, EIA deri në 2027).
- Garantimin e pjesëmarrjes publike, konsultimit ndërkufitar dhe aksesit në drejtësi në përputhje me Konventën e Aarhus-it.
- Vendosjen e planeve të përputhshmërisë për ajrin, ujin, mbetjet dhe kimikatet, të mbështetura nga monitorim dhe zbatim i fuqishëm.
- Zhvillimin e kapaciteteve administrative, duke siguruar që inspektoratet të jenë të pajisura plotësisht me staf, të trajnuara dhe rezistente ndaj korrupsionit.
“Për mbi 30 vjet, EuroNatur ka investuar njohuri dhe burime për të ndihmuar në mbrojtjen e biodiversitetit unik të Shqipërisë. Dobësimi i Ligjit për Zonat e Mbrojtura rrezikon jo vetëm trashëgiminë natyrore të Shqipërisë, por gjithashtu cënon tre dekada partneriteti dhe angazhimi ndërkombëtar. E ardhmja e Shqipërisë në BE duhet të bazohet mbi mbrojtjen e fortë të natyrës,” – tha Gabriel Schwaderer, CEO i EuroNatur.
Informacion shtesë
EcoAlbania është një OJQ mjedisore kryesuese në Shqipëri, e themeluar në vitin 2014, që ka qenë në pararojë të betejës për mbrojtjen e lumit Vjosa dhe trashëgimisë natyrore të Shqipërisë. Së bashku me partnerët ndërkombëtarë, ajo ka advokuar për krijimin e Parkut të parë Kombëtar të Lumit të Egër në Evropë në vitin 2023.
EuroNatur është një fondacion gjerman, i cili për mbi 30 vjet ka investuar njohuri, ekspertizë dhe mbështetje financiare për të mbrojtur ekosistemet natyrore të Shqipërisë. Së bashku me OJQ-në austriake Riverwatch, ata janë bashkëthemelues të fushatës ndërkombëtare Blue Heart of Europe, një lëvizje që ka mobilizuar shkencëtarë, artistë, komunitete dhe aktivistë në gjithë Evropën për të mbrojtur lumenjtë e fundit të egër të Ballkanit nga hidrocentralet shkatërruese dhe projektet infrastrukturore.
Riverwatch është një organizatë për mbrojtjen dhe rikthimin e lumenjve, me qendër në Vjenë, Austri. Për më shumë se 13 vjet, Riverwatch, së bashku me EcoAlbania dhe EuroNatur, ka qenë e përkushtuar për të mbrojtur lumin Vjosa dhe degët e tij.
Për më shumë detaje, shihni raportin e plotë të BE-së këtu:https://data.consilium.europa.eu/doc/document/AD-15-2025-INIT/en/pdf
