Deklaratë e përbashkët për shtyp nga EuroNatur, EcoAlbania dhe PPNEA
++ Konventa e Bernës i kërkon sërish qeverisë shqiptare të ndalojë punimet në zonën e mbrojtur të Vjosë-Nartës ++ Aeroporti i Vlorës pranë lagunës së Nartës kërcënon biodiversitetin në deltën e Vjosës, veçanërisht shpendët shtegtarë. ++ Ekosistemi i Vjosës i rrezikuar pavarësisht statusit të parkut kombëtar ++
Strasburg/Tiranë, 4 dhjetor 2023. Komiteti i Përhershëm i Konventës së Bernës i kërkoi edhe një herë qeverisë shqiptare të pezullojë punimet për ndërtimin e aeroportit të Vlorës brenda zonës së mbrojtur Vjosë-Nartë dhe deltës së Vjosës pasi është konstatuar se shkel konventat ndërkombëtare. Në takimin e tyre në Strasburg, palët e konventës shprehën shqetësimin e tyre se ndërtimi i aeroportit po vazhdonte dhe inkurajuan autoritetet shqiptare të punojnë së bashku me shoqërinë civile dhe të gjithë aktorët përkatës. Theks i veçantë iu kushtua faktit se punimet e ndërtimit të aeroportit në ekosistemin delikat vazhduan edhe pse Komiteti i Përhershëm i Konventës së Bernës kërkoi ndalimin e ndërtimit tre muaj më parë.
OJQ-të, EcoAlbania, PPNEA dhe EuroNatur, vlerësojnë deklaratën e qartë të Komitetit të Përhershëm dhe mirëpresin rekomandimet gjithëpërfshirëse të miratuara gjatë takimit të palëve. Rekomandimet mbështesin autoritetet shqiptare në ngritjen e një procesi planifikimi dhe lejimi në përputhje me dispozitat e Konventës së Bernës, një nga marrëveshjet më të rëndësishme evropiane për ruajtjen e natyrës.
Besjana Guri, menaxhere e projektit në EcoAlbania, në prezantimin e saj para Komisionit të Përhershëm theksoi rëndësinë e lumit të egër Vjosë: “Përcaktimi i lumit Vjosa dhe tre degëve me rrjedhje të lirë si Park Kombëtar i Lumit të Egër Vjosë është një arritje e madhe dhe ne e përgëzojmë qeverinë shqiptare për këtë vendim të rëndësishëm. Megjithatë, ne jemi të shqetësuar se ekosistemi i Vjosës është ende nën kërcënim siç tregohet nga ndërtimi i aeroportit të Vlorës në deltën e Vjosës në afërsi të parkut kombëtar dhe projekti i devijimit të ujit në Shushicë brenda parkut kombëtar.
Zydjon Vorpsi, menaxher projekti në PPNEA, u kërkon autoriteteve shqiptare të ndjekin rekomandimet e miratuara: “Qeveria shqiptare pretendon se është një prioritet kryesor përshpejtimi i procesit të anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Ndjekja e rekomandimeve të Konventës së Bernës do të mbështesë këtë objektiv. Mosrespektimi i dispozitave të një traktati ndërkombëtar nuk është i dobishëm, por e kundërta.”
Përfaqësuesit e qeverisë shqiptare deklaruan në mbledhjen e Komitetit të Përhershëm – dhe në raportin e tyre zyrtar – se ishte gabim përcaktimi i ekosistemit të Vjosës/Nartës si zonë e mbrojtur. Ata pretendojnë se zona është përdorur si aeroport ushtarak dhe shpallja e saj zonë e mbrojtur ka ndodhur gabimisht.
Gabriel Schwaderer, Drejtor Ekzekutiv në EuroNatur, thotë: “Këto deklarata janë realiteti shtrembërues. Fusha ajrore u përdor vetëm deri në vitet 1990 dhe nuk kishte asnjë infrastrukturë masive, madje as një pistë të asfaltuar. Zona e mbrojtur është caktuar si e tillë në vitin 2004 bazuar në një propozim shkencor. Disa vite më vonë, autoritetet shqiptare propozuan ekosistemin Vjosa-Nartë si një zonë Emerald, që do të thotë se është me rëndësi evropiane. Të pretendosh tani se zona nuk ka vlerë ekologjike është një mashtrim i keq për të justifikuar ndryshimin e paligjshëm të kufijve të zonës së mbrojtur. Aeroporti i Vlorës është jo vetëm një rast i shkatërrimit të natyrës, por edhe një shkelje e shtetit ligjor”.
Informacion shtesë:
• Zona e Mbrojtur Vjosë-Nartë është një nga ekosistemet më të rëndësishme në Shqipëri, ligatina e dytë më e rëndësishme në Shqipëri dhe shtëpi e specieve të rralla të kafshëve dhe bimëve. Zona është një habitat për më shumë se 220 lloje shpendësh gjatë gjithë vitit dhe ka një rëndësi mbirajonale për rrugën e migrimit të Adriatikut. Vjosa u shpall parku i parë kombëtar i lumit të egër në Evropë në mars të vitit 2023 dhe u vu nën mbrojtje nga qeveria shqiptare.
• Në shtator, Konventa e Bernës i ka kërkuar tashmë qeverisë shqiptare pezullimin e ndërtimit të aeroportit të Vlorës. Ai iu referua Zonës së Mbrojtur VjosԹ-Nartë dhe rrethinave të saj si “një strehë për speciet migratore, shpendët e ujit dhe specie të tjera të rralla që shumohen në tokë (…) dhe [që anëtarët e Komitetit të Përhershëm të Konventës së Bernës janë] të vetëdijshëm për të parashikuar ndikimin ekologjik të projektit të aeroportit në këtë tempull unik të natyrës”. Edhe Parlamenti Europian dhe Komisioni Europian kanë kritikuar ashpër ndërtimin e aeroportit në të kaluarën dhe i kanë bërë thirrje qeverisë shqiptare të ndalojë këtë projekt të dëmshëm për natyrën.
Kontakte:
Anika Konsek, EuroNatur; email: [email protected], telefon: +49 7732 9272 26
Zydjon Vorpsi, PPNEA; email: [email protected], telefon: +35 5698 6949 05
EcoAlbania, Besjana Guri; email: [email protected], telefon: +355692954214EcoAlbania: Olsi Nika, e-mail: [email protected], telefon: +355692944757
